Logo

Studiegids FHTL

19MWBREC Religie en cultuur


Maes, Marieke

5 ec

voltijd: 32 cu (16 bijeenkomsten)
deeltijd: 20 cu (10 bijeenkomsten)

Ba GB jaar 3
Ba DRL jaar 3

Wijsbegeerte

Tussen religie en cultuur bestaat een voortdurende wisselwerking, ook in een samenleving als de onze waarin religie uit de openbare ruimte teruggedrongen wordt. Religie en cultuur bevragen elkaar voortdurend en dankzij dit voortgaande gesprek komt veel kunst tot stand. Inzet van het gesprek tussen religie en cultuur zijn thema’s als: het Heilige, en goed en kwaad en met deze thema’s verwante onderwerpen, als herschepping, bevrijding, vergeving. In beeldende kunst, literatuur, film en muziek gaan wij op zoek naar de wijze waarop het Heilige en vragen naar goed en kwaad vandaag in kunst aanwezig zijn. Door op zoek te gaan naar het Heilige en naar goed en kwaad in kunst, krijgen we mogelijkheden in handen onze eigen tijd en onze eigen positie daarin te interpreteren. Dit is een belangrijke vaardigheid voor het geven van lessen levensbeschouwing en het voeren van levensbeschouwelijke gesprekken.
Beeldende kunst, enige voorbeelden: Marc Mulders. In ons lesgebouw hangen diverse kunstwerken van de kunstenaar Marc Mulders. In het Catharijne Convent is een groot glas in lood raam door hem ontworpen. Hoe is het Heilige, goed en kwaad op deze en eventueel andere kunstwerken aanwezig?
Literatuur keuze uit bijvoorbeeld: Willem Jan Otten, Frans Kellendonk, Richard Hemker, Vonne van der Meer.
Film: een van de gebroeders Dardenne (nog te overleggen)
Muziek: Johann Sebastian Bach
Muziek: de studenten nemen zelf muziek mee waarin deze thema’ss aan de orde zijn.

Actieve participatie. Schrijven recensie en essay. Presentatie muziek. Geven feedback op mede-studenten. Beeldende kunst interpreteren en interpretatie verantwoorden. Film analyseren. Zie voor uitgebreide toelichting op werkwijze en bijdrage van de student de studiehandleiding bij studiematerialen op de portal.

Werkcollege

  • Begrijpen: De student schrijft een recensie over de gekozen roman. Uit recensie blijkt dat je een doelgroep voor ogen hebt. De recensie heeft een duidelijke structuur en goed onderbouwde argumentatie. (20%)
  • Toepassen: De student presenteert muziek naar keuze. In je presentatie laat je zien hoe het thema goed, kwaad en vergeving/verlossing in tekst en muziek gepresenteerd worden. (20%)
  • Analyseren: De student analyseert een hedendaagse film op levensbeschouwelijke thema's. (20%)
  • Analyseren: De student analyseert een moderne roman op de aanwezigheid van levensbeschouwelijke en/of Bijbelse thema's. (20%)
  • Evalueren: De student reflecteert op de sporen van het Heilige, de thematiek van goed en kwaad, verlossing en bevrijding in besproken roman, film en gepresenteerde muziek. (20%)

Klik hier voor de toetsmatrijs.

Ba DRL

  • 1.1 Kennis van en inzicht in religie in de diverse wetenschappelijke benaderingen en culturele contexten; zoals Bijbelwetenschappen en systematische theologie, en vakken als godsdienstwijsbegeerte, religiegeschiedenis en godsdienstsociologie.
  • 3.1 Kennis van, inzicht in en toepassen van de hermeneutische theorieën op zowel schriftelijke teksten als andere (kunst-)uitingen.
  • 3.2 Kennis van, inzicht in en toepassen van vormen van (interreligieuze) communicatie benoemen en de processen daarbinnen.
  • 4.1 Kennis van, inzicht in en toepassen van fundamentele vragen over bestaan, ontstaan, tijd-ruimte, eindigheid, leven en diverse vormen van onderscheid tussen al wat is.
  • 4.2 Kennis van, inzicht in en toepassen van verschijnselen die behoren tot de godsdienstfilosofie en culturele antropologie en over analyse en interpretatie van godsdienstfilosofische teksten en argumentaties.

Ba GB

  • 2.4 Theologie als ambacht
    - kennis van de theologische disciplines
    - zicht op het eigene van hbo-theologie, met name op de toepasbaarheid van theologische inhouden in de beroepspraktijk
    -kennis en elementaire beheersing van methoden van kwalitatief en kwantitatief (theologisch) onderzoek
    - ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden en een onderzoeksattitude die past bij de professionele beroepspraktijk van de hbo-theoloog en het niveau van beroepsmatig handelen dat van hem of haar wordt verwacht.
  • 3.1 Kennis van bronteksten van de eigen traditie
    - inleidingsvragen
    - theologie O.T en N.T. c.q. kerkelijke traditie, Koran et cetera,
    - basiskennis van inhoud en genres (o.a. poëzie, profetie, apocalyptiek)
  • 3.2 Exegetische vaardigheden
    - kennis van verschillende leeswijzen
  • 3.4 Geschiedenis van de eigen traditie in context
    - hoofdlijnen van de geschiedenis van de eigen traditie en de hoofdstromingen daarin
    - hoofdlijnen van de Vroege Kerk, het grote schisma, Reformatie en Katholieke Reformatie, Moderne Tijd
    - kennis van kerkorde en regelgevingen in eigen traditie
    - kennis van religieuze ontwikkelingen in verleden en heden in religie en maatschappij; Ontwikkelingen in de samenleving op het terrein van zingeving, spiritualiteit en levensbeschouwing (new age, atheisme, ietsisme, humanisme, individualisering, subjectivering, emancipatie, verzuiling en ontzuiling, pluraliteit en secularisatie).
  • 4.1 Geloofsleer
    - concepten uit de systematische theologie, ontstaan, inhoud, doorwerking .
    - stromingen in de theologie van de twintigste en eenentwintigste eeuw aan de hand van enkele belangrijke theologen
    - kennis van de geschiedenis en de actualiteit van oecumenische beweging en dialoog
    - zicht op de specifieke verhouding van Kerk en Jodendom door de eeuwen heen en in de actualiteit
  • 4.2 Filosofie
    - kennis van enkele invloedrijke denkers: grondleggers, klassieken en modernen;
    - enkele centrale begrippen van de filosofische ideeën - kennis van de cultureel-maatschappelijke context.
    - modellen van zingeving
  • 5.1 Hermeneutiek
    - kennis van hermeneutische theorieën en methoden, taaltheorie
    - inzicht in de methodiek van het leggen van verbanden tussen de religieuze traditie en de actuele situatie
  • 5.2 Kunst en cultuur
    - kennis van doorwerking religieuze tradities in kunst en cultuur in heden en verleden
 

Ba DRL

  • 3.2 Vakinhoudelijk bekwaam wil zeggen dat de leraar de inhoud van zijn onderwijs beheerst. Hij ’staat boven’ de
    leerstof en kan die zo samenstellen, kiezen en/of bewerken dat zijn leerlingen die kunnen leren. De leraar kan
    vanuit zijn vakinhoudelijke expertise verbanden leggen met het dagelijks leven, met werk en met wetenschap
    en bijdragen aan de algemene vorming van zijn leerlingen. Hij houdt zijn vakkennis en -kunde actueel. Om
    vakinhoudelijk bekwaam te zijn moet de leraar ten minste het volgende in algemene termen weten en kunnen.
  • 3.2.5 De leraar weet dat zijn leerlingen de leerstof op verschillende manieren kunnen opvatten, interpreteren en
    leren. Hij kan zijn onderwijs afstemmen op die verschillen tussen leerlingen. De leraar kan zijn leerlingen
    duidelijk maken wat de relevantie is van de leerstof voor beroepspraktijk en vervolgonderwijs. Hij kan
    daarbij vanuit zijn vakinhoudelijke expertise verbanden leggen met het dagelijks leven, met werk en met
    wetenschap en zo bijdragen aan de algemene vorming van zijn leerlingen.

Ba GB

    Geen landelijke bekwaamheidseisen of competenties gevonden.

Propedeuse moet behaald zijn.

  • Reflectie/Leerverslag
  • Presentatie
  • Essay
  • Begrijpen
  • Toepassen
  • Analyseren
  • Evalueren

cijfer 1-10

Vanwege omvang van het eindverslag kan een wat langere nakijktermijn gehanteerd worden.

Verplichte literatuur

  • Borgman E. (2009), Ruimten waar het heilige aan het licht komt. Verdult Ph. (red.) God en kunst Nijmegen: Lannoo, 288-307 (portal)
  • Braembussche A Van den (2012), Denken over kunst. Bussum : Coutinho (portal)
  • Maes M (2017), De Bijbel open in het werk van Willem Jan Otten . Kerugma 60 2 2016-2017 Utrecht: Gooi en Sticht, 2-18 (portal)
  • Otten Willem Jan (2009), De beweging het personage in. Onze Lieve Vrouwe van de Schemering Amsterdam: Van Oorschot, 101-112 (portal)
  • Straten R. van ((2002) 201), Inleiding in de iconografie. Bussum: Coetinho, vijfde druk (aanschaffen)

Aanbevolen literatuur

  • Bosman, F & Arnold Smeets (2017), Gods letterproeverij. Nijmegen: Valkhof Pers
  • Botton, de A & J. Armstrong (2013), Kunst als therapie. Houten: Terra Lannoo
  • Goud J (red.) (2013), Het leven volgens Willem Jan Otten. Zoetermeer: Klement
  • Hemker Richard (2016), . Hoogmoed Amsterdam: van Oorschot
  • Kellendonk F (1992), Complete Werk. Amsterdam: Meulenhof
  • M. Barnard & G. van de Haar (red.) (2009), De Bijbel cultureel. De Bijbel in de kunsten van de twintigste eeuw. Zoetermeer: Meinema
  • Meer Vonne van der (2017), Brood, zout, wijn. Amsterdam: Atlas Contact
  • Otten Willem Jan (1998), Eindaugustuswind. Amsterdam: Van Oorschot
  • Otten Willem Jan (2004), Specht en Zoon. Amsterdam: van Oorschot
  • Otten Willem Jan (2011), De Vlek. Amsterdam: van Oorschot
 

 

Toetsmatrijs 2020 - 2021

beoord. niveauleerdoeltoetsitemweging
Begrijpen De student schrijft een recensie over de gekozen roman. Uit recensie blijkt dat je een doelgroep voor ogen hebt. De recensie heeft een duidelijke structuur en goed onderbouwde argumentatie. (Ba GB: Hermeneutisch competent ) (20%)
Toepassen De student presenteert muziek naar keuze. In je presentatie laat je zien hoe het thema goed, kwaad en vergeving/verlossing in tekst en muziek gepresenteerd worden. (Ba GB: Hermeneutisch competent ,Pastoraal competent/ competent in geestelijke begeleiding ) (20%)
Analyseren De student analyseert een hedendaagse film op levensbeschouwelijke thema's. (Ba GB: Hermeneutisch competent Ba DRL: Pedagogisch bekwaam ,Vakdidactisch bekwaam ,Vakinhoudelijk bekwaam ) (20%)
Analyseren De student analyseert een moderne roman op de aanwezigheid van levensbeschouwelijke en/of Bijbelse thema's. (Ba GB: Hermeneutisch competent Ba DRL: Vakinhoudelijk bekwaam ) (20%)
Evalueren De student reflecteert op de sporen van het Heilige, de thematiek van goed en kwaad, verlossing en bevrijding in besproken roman, film en gepresenteerde muziek. (Ba GB: Hermeneutisch competent ,Pastoraal competent/ competent in geestelijke begeleiding ) (20%)